хуыздæр гæнæн нæй

Мæ цонг мын балвас аивæй дæ риумæ. – Украдкой руку мою прижми к груди. (Хостыхъоты З., Сослан)

Дуканийы хуыздæр хъуымæцтæ цы уыдис, уыдон аивæй æндæр дуканитæм алæвæрдта, æмбæхсгæ дæр дзы бакодта. – Самые ценные ткани что были в лавке, он тайком передал в другие магазины, а некоторые припрятал. (Коцойты А., Мырзæджы карьерæ)

Æз æм аивæй мæ цæст дардтон. – Я за ней украдкой наблюдал. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)

Хъæуы ахадгæ мадзæлттæ райсын коммуналон куыстуæтты куыст фæхуыздæр кæныны тыххæй. – Необходимо предпринять действенные меры для улучшения работы коммунальных хозяйств. (Газет «Советон Ирыстон», 1969, 145)

Уыцы барджытæ дыккаг бон афардæг сты, фæлæ сæ фæстæ уайтагъд фæзындысты æндæртæ. – Те всадники на второй день уехали, но сразу после них появились другие. («Мах дуг», 1992, №6)

Тегайæ хуыздæр барæг нæ уыд Иры дæр æмæ Кæсæджы дæр. – Не было лучшего всадника, чем Тега, ни в Осетии, ни в Кабарде. (Коцойты А. Ханиффæ)

Карзæй бафхæрын кæй фæхъæуы, уымæн тæнзæрдæ разынæм æмæ йын ныххатыр кæнæм, кæд æм хуыздæр зонд æрцæуид, зæгъгæ – По отношению к тому, кто заслуживает сурового наказания, мы оказываемся мягкосердечными и прощаем его, с надеждой на то, что он образумится («Мах дуг», 2004, №11)

Нал ис йæ разы рæсугъд æмæ бæрзонд нысан, – йæ хуыздæр фæндиæгтæ сты йæ физиологон домæнтæ æххæст кæнын... – Больше нет у него прекрасной и высокой цели, – первейшее желание его – это удовлетворение своих физиологических потребностей... (Джыккайты Ш., Уац «Стыр дурæн – стыр тулæн»)

Цы программæтæ æмæ ахуыргæнæн чингуытæм гæсгæ кусынц, уыдон нæ дæттынц дзуапп ныртæккæйы домæнтæн. – Программы и учебники, по которым они работают не отвечают современным требованиям. («Мах дуг»)

Фæлæ нæм уæддæр Аристархы тыххæй цы зонæнтæ ис, уыдонæй бæрæг у, уый дунейы арæзт йæ рæстæджы адæмæй хуыздæр кæй æмбæрста. – Но всё же, из того, что нам известно об Аристархе ясно, что строение мироздания он понимал лучше своих современников. (Сиукъаты Никъала, Дун-дуне нæ алфамбылай)

Йæ размæйы астрономтæй хъауджыдæр, Гиппарх æдзух йæ цæст дардта арвмæ, æрвон буæртты змæлд иртасгæйæ, уый арæх пайда кодта йæ дуджы математикон зонæнтæй. – В отличии от астрономов – предшественников Гиппарха, он постоянно обращал внимание на небо, и, изучая движение небесных тел, часто пользовался математическими знаниями своего времени. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай)

Уæдæ куыд æххæст кæнынц ир сæ хуыздæры фæдзæхстытæ абон? – Ну так как осетины выполняют наказы своего лучшего (представителя)? (Хъодзаты Æ., Æмæ дзырд уыди Хуыцау)

ирæй курынц æсæддон æххуыс… – просят у осетин военной помощи… (Джыккайты Ш., Ирон литературæйы истори, 1917–1956 азтæ)

… табу дын кæнынц ир æмæ дыгур. – … тебе поклоняются иронцы и дигорцы. (Хъодзаты Æ., Коммунизмы æндæрг)

Ирон кафтаивады хуыздæр дæнцæгтæ – «Ханты кафт», «Уæздан кафт» исын кодта <...> репертуарæй. – Лучшие образцы осетинской хореографии – «Ханты кафт», «Уаздан кафт» – (он) заставлял убирать из репертуара. (Æлборты Х.-У., «Ирон литературон критикæ 30-æм азты»)

Уый йеддæмæ ныр куыдтæ æмæ цытæ кæнынц, уый ницы у: Ныры лæппутæ хи ирхæфсынæн, хуыздæр куыстæн, уый ссардтой, æмæ æхсынæнтæ къæрццытæ кæнынц æмæ сын сæ цъæрттæ тутæ кæнынц, – загъта лæг, былысчъилтæгæнгæ, æмæ лæппу хъазахъхъ æхсынæнтæ куыд æхсынынц æмæ сын сæ цъæрттæ куыд тутæ кæнынц, уый фæзмын байдыдта – Так-то люди делают, а не то что как теперь: только и забавы у ребят, что семя грызут да шелуху плюют, – презрительно заключил старик, представляя в липах, как грызут семя и плюют шелуху нынешние казаки (Лев Толстой, Хъазахъхъ)

хъæуæн галæй хъæуæн лымæн хуыздæр у – погов. лучше иметь в каждом селе по одному другу, чем по одному волу (соот. не имей сто рублей, а имей сто друзей)

Дыууæ мæгуыр зæронды æрвылбон сæхи хурмæ тавынц куы Тедойы, куы Симоны дуармæ. Сæхи ирхæфсынц сæ лæппуйы бонтæ мысынæй, сæхицæй æппæлынæй. Æндæр сын сæ фадат ницы дæтты нæдæр исты аразынæн, нæдæр хъуыды кæнынæн, нæдæр, майдыма, хи ирхæфсынæн. – Два бедных старика греются на солнышке то у калитки Тедо, то у калитки Симона. Себя они развлекают тем, что вспоминают свою молодость и бахвалятся. У них нет возможности заниматься чем-нибудь другим: ни мастерить что-нибудь, ни предаваться размышлениям, ни, на худой конец, развлекаться. (Джыккайты Ш., Ирон аив дзырды зæрингуырд)

Уазæг чызджы иунæгæй куыд ауагътат, майдыма йæ исчи аскъæфта, уæд ма цы цæсгом равдисдзыстут?! – Как вы отпустили гостившую у нас девушку одну, а если кто-нибудь ее похитит, тогда как вы еще посмеете показать свое лицо?! (Бекъойты Е. Фатимæ)

Афтæ хуыздæр уыдзæн, майдыма нæм æнæнхъæлæджы уазджытæ фæзынди. – Так лучше будет, а не то вдруг к нам нежданные гости придут. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)